Henryk „Wujo” Fronczak

żeglarz, działacz żeglarski

1898 - 1981

miejsce pochówku:
Cmentarz Powązkowski w Warszawie

żeglarz, działacz żeglarski

ur. 16 sierpnia 1898 r. w Warszawie, zm. 4 kwietnia 1981 r. w Warszawie

miejsce pochówku: Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Przez niemal całe życie związany był z Warszawą. W listopadzie 1918 roku wstąpił do odradzającego się Wojska Polskiego – początkowo rozbrajał wojska niemieckie w Warszawie, a następnie walczył na froncie wołyńskim i litewsko-białoruskim. W 1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej został ranny wskutek czego musiał zostać zdemobilizowany.

Był członkiem Koła Wioślarzy Warszawskich, a następnie Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego. Uczestniczył w Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w 1924 r. w wioślarstwie w konkurencji czwórka ze sternikiem (Antoni Brzozowski, Edmund Kawalec, Henryk Fronczak, Józef Szawara ze sternikiem Władysławem Nadratowskim ). W 1925, po zdobyciu wicemistrzostwa Polski w tej konkurencji, Fronczak zakończył uprawianie wioślarstwa, w pełni poświęcając się żeglarstwu. Był członkiem YACHT KLUBU POLSKI w Warszawie. Absolwent jednego z dwóch kursów zorganizowanych przez gen. Zaruskiego w 1931 r. w ośrodku morskim w Gdyni, gdzie razem z Franciszkiem Barem, Stefanem Zastawnym i Zygmuntem Pankiewiczem zdobył pierwsze w Polsce dyplomy kapitanów morskich. Z Zaruskim odbył kilka rejsów morskich na jachtach „Temida I” i „Temida II”.

"Temida II" podczas rejsu do Szwecji.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku Henryk Fronczak walczył w batalionie pancernym. Został ranny i trafił do niewoli, z której w listopadzie uciekł do Warszawy. W 1944 roku walczył w Powstaniu Warszawskim. Podczas okupacji uczestniczył w konspiracji – był członkiem organizacji „Muszkieterowie” oraz kontrwywiadu Komendy Głównej ZWZ-AK. Podczas wojny uczestniczył także w konspiracyjnym ruchu sportowym w Warszawie. W listopadzie 1939 r. zorganizował w swej fabryce przy ul. Podchorążych 57 zebranie żeglarzy w celu zabezpieczenia sprzętu żeglarskiego i dokumentów Polskiego Związku Żeglarskiego. Wspólnie z Kazimierzem Dembowskim w marcu 1940 r. zainicjował budowę trzech łodzi Pionier o pow. 10 m2 żagla, konstrukcji Juliusza Sieradzkiego.

Pionier, jacht, który Henryk Fronczak budował
w Warszawie podczas okupacji.

Z inspiracji Fronczaka wiosną 1941 r. rozpoczęto kursy żeglarskie, na których prowadził zajęcia z pływania, manewrowania i meteorologii (na kursach tych wykładali także żeglarze-olimpijczycy – Janusz Zalewski i Leon Jensz). W 1943 roku zorganizował w na Górnej Wiśle pod Siekierkami konspiracyjne regaty żeglarskie.

Pamiątkowy medal uczestników konspiracyjnych regat w Warszawie w 1943 roku. fot. Michał Słodownik

Po wojnie przystąpił do odbudowy żeglarstwa polskiego. Działał w YACHT KLUBIE POLSKI w Warszawie, będąc przez jedną kadencję jego wicekomandorem. Działał także w PZŻ. W latach 1946-47 był współorganizatorem i instruktorem pierwszych morskich ośrodków na Zalewie Szczecińskim w Podgrodziu i Trzebieży, a w latach następnych – w Jastarni.

Henryk Fronczak podczas rejsu.

W kadencjach 1949 i 1950 był wiceprezesem PZŻ do spraw technicznych, a ponadto w 1950 roku etatowym inspektorem technicznym Związku. W 1951 r. z przyczyn politycznych został odsunięty od działalności społecznej w środowisku żeglarskim. Powrócił do niej po 1956 r., podejmując pracę w różnych komisjach PZŻ. Będąc w latach 1960-81 członkiem Głównej Komisji Dyscyplinarnej PZŻ, skutecznie oddziaływał na rozwój życia związkowego, a w szczególności jego aktywność wychowawczą i szkoleniową. Z pasją zajmował się także techniczną stroną polskiego jachtingu. Miał duży udział w rozwiązaniu  osprzętu, wnętrza i pokładu jachtów „Jurand” i „Śmiały”. Był wychowawcą wielu pokoleń polskich żeglarzy. Obok żeglarstwa, które uprawiał niemal do 80 roku życia, zajmował się sportem motorowodnym.

Edukacja i kariera zawodowa:

Z wykształcenia był technikiem – ukończył Państwową Szkołę Budowy Maszyn i Elektroniki im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda. Po wojnie pracował jako maszynista w drukarni Polskiej Partii Socjalistycznej, a następnie został zatrudniony w rodzinnej Fabryce pokryć dachowych, materiałów izolacyjnych i asfaltu.

Nagrody i wyróżnienia:

Członek Honorowy PZŻ.

Członek Honorowy YKP

fot. otwierające: Muzeum Powstania Warszawskiego/ domena publiczna

reprodukcje: Marek Słodownik

Add a new location

×