Kazimierz Haska

żeglarz, działacz żeglarski

ur. 20 stycznia 1912 r. w Poznaniu, zm. 22 sierpnia 1976 r. w Szczecinie

miejsce pochówku: Cmentarz Centralny w Szczecinie

 

W rejestrze polskich kapitanów posiadał patent numer 2. W latach dwudziestych XX wieku żeglował po Wielkopolsce z innymi – jak on – harcerzami, pionierami polskiego żeglarstwa. Należał do słynnej 17. Poznańskiej Drużyny Harcerskiej im. Jana Kilińskiego (od 1925 roku: Harcerskiej Drużyny Wilków Morskich), w której rozwijał zainteresowania wodniackie.

Na morze wypłynął w roku 1933, szkolił się na kursie żeglarskim w Ośrodku Morskim w Gdyni. W tym samym roku absolwent szkoły plastycznej uczestniczył w budowie Harcerskiego Ośrodka Żeglarskiego w Kiekrzu pod Poznaniem. Realizacja siedziby tej ostatniej organizacji, niedokończona z powodu wybuchu wojny, przypadła na okres pełnienia przez Haskę funkcji kapitana przystani Wilków Morskich (1937–1939) oraz instruktora żeglarstwa (1937, 1938). Utrzymanie zapewniały zlecenia rzeźbiarskie (Portret marszałka Piłsudskiego, przed 1939), snycerskie i brązownicze. Jeszcze przed wojną pływał na żaglowcu ZHP „Zawisza Czarny” i był ostatnim kapitanem Harcerskiego Ośrodka Żeglarskiego w Kiekrzu.

Haska, wziął udział w kampanii wrześniowej w szeregach 57. Pułku Piechoty Wielkopolskiej, walczył nad Bzurą i w Puszczy Kampinoskiej. Okupację hitlerowską przeżył w Poznaniu, najpierw pracując w fabryce zbrojeń Heeres-Zeugamt, później w zakładzie kamieniarskim Jana Marii Jakóba.

Krótko po wojnie w lipcu 1945 roku osiedlił się w Szczecinie, gdzie od początku organizował życie żeglarskie. Był wykładowcą na pierwszym teoretycznym kursie żeglarskim w Szczecinie. Działał w Lidze Morskiej, Sekcji Żeglarskiej AZS, Jachtklubie AZS. Kierował pracami Okręgowego Związku Żeglarskiego (1957-64), zasiadał także we władzach Polskiego Związku Żeglarskiego. W roku 1949 inicjował pierwsze szczecińskie „Regaty Jesienne o Błękitną Wstęgę Jeziora Dąbskiego”, a od roku 1958 organizował prestiżowe Międzynarodowe Regaty o Puchar „Gryfa Pomorskiego”. Dzięki jego staraniom w Trzebieży ulokowano Centralny Ośrodek Żeglarski PZŻ, który wkrótce stał się najważniejszym ośrodkiem szkoleniowym w Polsce.

Na przełomie lat 50. i 60. uruchomił w Szczecinie produkcję jachtów klasy „Cadet” i „Optymist”. Pływał po Morzu Bałtyckim i Północnym, dowodził m. in. s/y: „Witeź II”, „Radogost”, „Swantewit”, „Conrad”, „Chrobry”, „Śmiały”, „Jurand”. Od 1960 roku posiadał stopień kapitana motorowodnego (nr patentu 12). Odnosił sukcesy jako zawodnik regatowy, pełnił funkcje sędziego żeglarskiego i instruktora, ceniono go jako wychowawcę kilku pokoleń żeglarzy, propagatora żeglarstwa, społecznika.

"Jurand" w okresie swojej świetności i już po służbie. fot. Marek Słodownik

W Szczecinie zapamiętano przede wszystkim organizacyjną, sportową i sędziowską działalność Haski na polu żeglarstwa. Pełniąc od 22 sierpnia 1945 roku funkcję przewodniczącego Sekcji Żeglarskiej lokalnego oddziału Ligi Morskiej zabezpieczył on szereg poniemieckich marin i kadłubów łodzi. W kwietniu 1947 roku został wicekomandorem Jachtklubu Ligi Morskiej „Gryf”. W okresie stalinowskim, po zwinięciu organizacji wodniackich o przedwojennym rodowodzie, przeszedł do Akademickiego Związku Sportowego; w latach 1952–1953 zajmował stanowisko przewodniczącego Sekcji Żeglarskiej przy Wojewódzkim Komitecie Kultury Fizycznej, a w latach 1957–1964 był prezesem Okręgowego Związku Żeglarskiego w Szczecinie. Zwycięzca wielu regat został uhonorowany licznymi wyróżnieniami za aktywność instruktorską i społeczną.

Edukacja i kariera zawodowa:

Ponieważ od dzieciństwa wykazywał uzdolnienia plastyczne, kształcił się w poznańskiej rodzinie rzemieślniczej. Po odbyciu w latach 1927–1931 praktyki rzeźbiarskiej, uczył się  na Wydziale Rzeźby, Brązownictwa i Jubilerstwa Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu. Po wojnie przeniósł się do Szczecina i tam osiadł na stałe. Nadzorował odbudowę gmachów muzealnych, inwentaryzował i fotografował obiekty dawnych instytucji niemieckich, rozproszone w mieście i regionie zabytki ruchome oraz relikty architektoniczne. Był twórcą muzealnych makiet i modeli, wykonywanych najczęściej na potrzeby Działu Morskiego. Od września 1945 roku do połowy roku 1951 roku pełnił funkcję kierownika administracyjnego Muzeum Miejskiego (od 1947 r. Muzeum Pomorza Zachodniego).

W dziedzinie metaloplastyki projektował nagrody, np. utrzymany w monumentalnej stylistyce lat 30. puchar I Międzynarodowych Regat Gryfa Pomorskiego (1958), oraz medale, m.in. 50 lat żeglarstwa polskiego (1969), Dzieje szczecińskich rodzin w XX wieku (1970), Dni Morza (1970) i 50. statek dla PŻM (1978).

W 1979 roku jego imię nadano jednemu z Opali Centralnego Ośrodka Żeglarskiego w Trzebieży, a w 2008 roku został patronem szczecińskiej Mariny Gocław. 14 maja 2016 roku odsłonięto w szczecińskiej alei Żeglarzy na nadodrzańskich bulwarach pomnik kapitana Haski.

Nagrody i wyróżnienia:

Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski  (pośmiertnie)

Złoty Krzyż Zasługi

odznaka „Zasłużony Działacz Żeglarstwa Polskiego”

odznaka „Gryfa Pomorskiego”

„Medal XXV-lecia Kultury Fizycznej i Turystyki Ziemi Szczecińskie”

w materiale wykorzystano obszerne fragmenty tekstu opublikowanego na stronie:

https://pomeranica.pl/wiki/Kazimierz_Haska