Janusz Zalewski

żeglarz

ur. 31 sierpnia 1903 r. w Zawierciu, zm. prawdopodobnie 6 sierpnia 1944 r. w Warszawie

miejsce pochówku: zamordowany w Warszawie, miejsce pochówku nieznane

W dzieciństwie Janusza Zalewski pasjonował się sportem, ale do żeglarstwa trafił znacznie później. Na początku było pływanie, z żaglami po raz pierwszy zetknął się dopiero podczas studiów w klubie AZS. Dzięki wrodzonemu talentowi szybko wspinał się po szczeblach sportowej kariery, w 1934 roku wystartował w regatach Kieler Woche, a następnie powrócił do Kilonii na żeglarskie konkurencje Igrzysk Olimpijskich roku 1936. Był sternikiem załogi jachtu „Danuta” biorącego udział w regatach w klasie 6-metrowej. w klasie 6-metrowej na jachcie „Danuta” popłynęli: Janusz Zalewski (kapitan), Stanisław Zalewski, Juliusz Sieradzki, Klemens Langowski, Alfons Olszewski i Józef Szajba. Polacy zdobyli 11. miejsce na 12 startujących z wynikiem 18 pkt. (zw. Wielka Brytania - 67 pkt.). Miejsca załogi polskiej w poszczególnych wyścigach: 10-11-10-11-9-9-10.

Polacy zajęli odległe miejsce, co w kraju uznano za dotkliwą porażkę. Polski jacht zajął 12., ostatnie miejsce, ale po dyskwalifikacji jednego z rywali awansował na miejsce 11. Przyczyną były niedostatki sprzętowe, Polacy jako jedyna załoga nie miała spinakera, ponadto dysponowała tylko jednym kompletem żagli. Prasa podsumowała nieudany start szukając usprawiedliwień: „Danuta” pierwszy w Polsce reprezentant międzynarodowej klasy 6m-R, była od początku niewiadomą, gdyż z powodu braku odpowiednich współzawodników w Gdańsku i na wybrzeżu polskiem nie było możności sprawdzić ani właściwości jachtu ani sprawności załogi. Jachty tego typu są instrumentem bardzo delikatnym. Dobry konstruktor, dobra stocznia i dobra załoga – to są te trzy elementy które składają się na wynik. (…) Załodze „Danuty” nic zarzucić nie można, gdyż nie popełniła żadnego grzechu przeciw przepisom i zwyczajom jachtowym, który rzucałby cień na żeglarzy polskich. („Stadion”, 1936).

polska załoga dowodzona przez Janusza Zalewskiego nie miała szans nawiązania równorzędnej rywalizacji z powodu braków sprzętowych. Jacht załoga dostała w ostatniej chwili. Jeden komplet żagli, brak spinakera, brak wsparcia brzegowego spowodował zajęcie przez „Danutę” ostatniego, 12, miejsca, ale wskutek dyskwalifikacji jachtu szwajcarskiego ostatecznie polski jacht sklasyfikowano na 11 miejscu.

„Danuta” pierwszy w Polsce reprezentant międzynarodowej klasy 6m-R, była od początku niewiadomą, gdyż z powodu braku odpowiednich współzawodników w Gdańsku i na wybrzeżu polskiem nie było możności sprawdzić ani właściwości jachtu ani sprawności załogi. Jachty tego typu są instrumentem bardzo delikatnym. Dobry konstruktor, dobra stocznia i dobra załoga – to są te trzy elementy które składają się na wynik. (…) Załodze „Danuty” nic zarzucić nie można, gdyż nie popełniła żadnego grzechu przeciw przepisom i zwyczajom jachtowym, który rzucałby cień na żeglarzy polskich. („Stadion”, nr 15/1936, str. 286/287)  

Żeglarstwa Janusz Zalewski nie porzucił, ścigał się w regatach krajowych, wziął także udział w I konspiracyjnych regatach żeglarskich na Wiśle w lipcu 1943 roku. Podczas wojny zaangażował się w działania konspiracyjne, działał w strukturach Kedywu AK. W pierwszych dniach Powstania Warszawskiego został ciężko ranny i umieszczony w szpitalu na Woli. Po kilku dniach Niemcy zdobyli obiekt i wymordowali cały personel i wszystkich rannych. Data śmierci Janusza Zalewskiego nie została precyzyjnie ustalona.

Edukacja i kariera zawodowa:

Urodził się w robotniczej rodzinie kolejarza w Zawierciu i tam ukończył szkołę powszechną. Edukację kontynuował w Warszawie, gdzie ukończył I Gimnazjum Męskie Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich w Warszawie. W 1924 roku podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Podczas studiów został wcielony do wojska, był saperem, następnie ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Ostatecznie studia ukończył dopiero po 10 latach, w roku 1934. To on zaprojektował umocnienia obronne na Westerplatte, zajmował się także projektowaniem budynków użytkowych.

Regaty olimpijskie w klasach 8-metrowej i Star. fot. NAC

reprodukcje: Marek Słodownik