Andrzej Bohomolec

żeglarz

ur. 22 listopada 1900 r. w Rozentowie (dzisiejsza Łotwa), zm. 12 grudnia 1988 r. w Edmonton,

miejsce pochówku: Coleman Catholic Cemetery

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Filipa Bohomolca i Charlotte Sienkiewicz w Rozentowie, który znajduje się dzisiaj w granicach Łotwy. Jego rodzina, według legendy rodzinnej, wywodziła się w prostej linii z dawnych kniaziów mińskich. Od lipca 1918 roku w Armii Hallera, w latach 1918-1921 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1936-1939 był zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (w 1939 r. jako charge d`affaires w Szanghaju).

5 czerwca 1933 roku, na jachcie „Dal”, wraz z dwoma towarzyszami, rozpoczął rejs z Gdyni do Chicago. Rejs zaplanowany w bezpiecznej - jak się wydawało - trasie pasatowej. Pomimo tej ostrożności, jacht, wraz z załogą, dostał się w oko cyklonu. Pomimo niebezpieczeństw 11 czerwca 1934 załoga dotarła do Nowego Jorku, by kontynuować rejs kanałami i przez Wielkie Jeziora, do Chicago

W 1940 roku przyłączył się na ochotnika do Polskich Sił Zbrojnych we Francji. Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Brał udział w kampanii libijskiej (Tobruk), gdzie został ciężko ranny. Po wyzdrowieniu został przydzielony (październik 1943 r.) do 1 Samodzielnej Kompanii Komandosów - będącej na stanie osobowym 2 Batalionu Strzelców „Kratkowanych Lwiątek", gdzie pełnił funkcję oficera łącznikowego i brał udział w walkach we Włoszech (m.in. Sangro, Garigliano i Pescopennataro, gdzie pełnił rolę dowódcy odcinka Capracotta). Tuż po wyzwoleniu Paryża, Bohomolec został odesłany do Polskiej Misji Wojskowej na stanowisko szefa sztabu. Służbę zakończył w stopniu majora, a za swoje czyny został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Za wcześniejsze zasługi został też nagrodzony Francuską Legią Honorową. Po demobilizacji, jak zdecydowana większość żołnierzy z PSZ na Zachodzie, Bohomolec nie wrócił do kraju, lecz wyemigrował do Kanady. Osiadł na południu prowincji Alberta (Kevisville), gdzie jako ranczer („Arrowhead Ranch”) zajął się hodowlą byków. Po pewnym czasie sprzedał swoją posiadłość i kupił, wraz z żoną Andre, nowe duże ranczo, położone w jednym z najpiękniejszych zakątków Gór Skalistych (Crows Nest Pass, koło miasteczka Coleman), istniejące do dzisiaj i zajmujące się hodowlą koni rasowych, organizowaniem imprez i wczasów w siodle, znane pod nazwą "Bohomolec Ranch". W uznaniu jego zasług wojennych, Królowa Elżbieta II nadała mu (17 października 1960) tytuł honorowego pułkownika (Honorary Lieutenant Colonel) słynnego 19th Alberta Dragoons RCAC.

Nagrody i wyróżnienia:

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (V klasa)

Krzyż Kawalerski Legii Honorowej (Francja)

Krzyż Zasługi

Krzyż Walecznych
Médaille commémorative de la Grande Guerre
Medal międzysojuszniczy „Médaille Interalliée"

Wyprawa jachtu „Dal”

Andrzej Bohomolec był żołnierzem, służył w kawalerii. Szkolenie żeglarskie odbył w Gdyni pod okiem Mariusza Zaruskiego i zdobył uprawnienia żeglarskie. Jako marynarz odbył kilka rejsów, ale ciągnęło go pod żagle. Marzył o atlantyckim rejsie, po kilkumiesięcznych poszukiwaniach zdobył „Dal” i w pośpiechu przygotowywał jacht do wyprawy na drugi brzeg Atlantyku. Celem rejsu był udział w Wystawie Światowej w Chicago. Niewielki jacht nie był budowany do tak dalekiego rejsu, ale zapał załogi pokonywał wszystkie trudności.

Andrzej Bohomolec, Jerzy Świechowski i Jan Witkowski wypłynęli z Gdyni na jachcie „Dal” 5 czerwca 1933 roku. Początkowo rejs przebiegał bez kłopotów, jacht zatrzymywał się w Kopenhadze, Ostendzie, Hawrze i Plymouth, a stamtąd wyruszył na Atlantyk. Zaledwie 8,5-metrowy jacht nie był należycie dobalastowany, toteż załoga miała trudności z opanowaniem jednostki na oceanie. Huraganowy sztorm nieopodal Bermudów spowodował złamanie masztu, niewiele brakowało, aby „Dal” zatonęła.

Załoga zawinęła do Hamilton na Bermudach i tam pozostawiła uszkodzony jacht na zimę. Wiosną następnego roku Bohomolec i Świechowski ruszyli do Nowego Jorku, a stamtąd do Chicago. Rejs zakończył się w tym mieście 25 sierpnia  1934 roku , a „Dal” stała się jednym z eksponatów wystawy światowej. Za swój wyczyn Bohomolec i Świechowski otrzymali Krzyże Zasługi w uznaniu wyczynu żeglarskiego i dobrego żeglarskiego rzemiosła.

reprodukcje: Marek Słodownik