Mieczysław Pluciński           

projektant jachtów, pisarz

ur. 8 października 1898 r. w Iłży, zm. 28 marca 1983 r. w Gdyni

miejsce pochówku: Cmentarz Witomiński w Gdyni

Uczęszczał w Warszawie do szkoły średniej E. Konopczyńskiego, następnie do Szkoły Inżynierskiej im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda. Pracował –jako inżynier- przed wojną w Państwowych Zakładach Lotniczych w Warszawie. Od listopada 1918 do grudnia 1920 służył ochotniczo w lotnictwie w Wojsku Polskim. Pełniąc funkcję pilota-obserwatora zdążył jeszcze uczestniczyć w końcówce I wojny światowej, a następnie – mając za sobą toruńską Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotniczych – również w wojnie polsko-bolszewickiej. Następnie podjął pracę w warszawskim Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa oraz w biurze konstrukcyjnym PZL. W latach trzydziestych powstały jego pierwsze konstrukcje – były nimi kajaki z żaglem oraz łódź żaglowa przeznaczona do budowy amatorskiej.

W roku 1934 opublikowano w formie książkowej plany kajaka P-7 z prawem do bezpłatnego wykorzystania, co spowodowało duże zainteresowanie kajakiem, który stał się jedną z najbardziej popularnych przedwojennych konstrukcji.

Podczas wojny Pluciński pracował jako fotograf, ale tworzył także kolejne projekty jachtów, także kabinowych. Prowadził również konspiracyjny warsztat szkutniczy, gdzie budowano jachty do 9 m długości. Po wojnie przeniósł się do Gdyni i pracował jako konstruktor w Stoczni Rybackiej. Od 1951 był kierownikiem pracowni modelarstwa szkutniczego, a następnie pracowni szkutniczej w Młodzieżowym Domu Kultury w Gdyni.

W roku 1959 wraz ze Zbigniewem Milewskim stworzył jachtowe biuro „Szkutnik” w Gdyni, w ramach którego wysyłał bezpłatnie młodym żeglarzom projekty jachtów. W biurze tym opracowano projekt jachtu Ametyst, pierwszej powojennej polskiej konstrukcji, która przepłynęła Atlantyk. Zbudowano ponad 100 jachtów tej klasy, które stały się hitem eksportowym przemysłu szkutniczego. Pan Mieczysław opracował również plany jachtów Topaz, Agat, Myszka i Myszka Super. Łącznie zaprojektował samodzielnie prawie 100 łodzi, kajaków, motorówek i jachtów żaglowych, kolejnych 30 powstało we współpracy z innymi projektantami. Był współpracownikiem miesięcznika „Żagle”, na którego łamach publikował projekty jachtów.

Jachty i kajaki żaglowe projektu Mieczysława Plucińskiego wyróżniały się lekkością i elegancją. Podstawowym materiałem była sklejka, co czyniło konstrukcje Plucińskiego łatwe w budowie. Różne źródła podają, że łącznie wszystkich konstrukcji Plucińskiego powstało ponad 500 jednak jest to trudne do zweryfikowania. Konstrukcje Plucińskiego nosiły kolejne numery, pierwszym był P-1, niewielki kajak z żaglem o konstrukcji typu skipjak. Kajak powstał w początkach lat 30-tych (prawdopodobnie w 1931 roku), nie zachowały się jednak żadne precyzyjne rysunki, stąd też nie są znane wymiary jednostki. P-2 zbudowany został w 1932 roku. Okrągłodenny kadłub klejony z obłogów, stosunkowo szeroki, o grubości 6 mm. Wyposażony w stały ster i miecze holenderskie. W części rufowej zamontowano grodzie, dzięki czemu powstał wodoszczelny bagażnik dostępny od strony pokładu. Taklowany jako slup.

P-V. Wielkość jachtu nawiązywała do klasy „V” Antoniego Aleksandrowicza. „Piątka” Plucińskiego nie spełniała wymogów klasowych, ponieważ budowana była ze sklejki i miała kadłub skośnodenny. Zaletą najważniejsza była prostota budowy, co pozwalało na szybkie upowszechnienie klasy. Budowana była w dwóch wersjach, jako turystyczna i sportowa, o cieńszym poszyciu, niższych burtach, mniejszym kokpicie i nieco lżejsza od pierwowzoru. Ożaglowana była jako ket, żagiel miał 5 metrów kwadratowych powierzchni. W wersji sportowej grot był pełno listwowy, a maszt stabilizowany olinowaniem stałym. Wersja turystyczna pozbawiona była olinowania stałego, ale armatorzy często je dodawali.

Po. Jacht ten powstał jako tańsza wersja Olimpijki. Na łamach „Sportu Wodnego Mieczysław Pluciński tak charakteryzował swój projekt:  „Łódź ta, typu „Po” wykonana została w tym celu, aby kluby, czy poszczególni żeglarze mogli się trenować na taniej łodzi olimpijskiej i dopiero po wyszkoleniu siadli na drogie Olimpijki. Chodzi o to, aby oszczędzić drogiego sprzętu, gdyż łódź najwięcej niszczy się przy nauce.” (Sport Wodny”, 1936). Łódź swą konstruktor nazwał Olimpijką dyktową, jacht wykonany z dykty według wzoru monotypu olimpijskiego. Wymiary, powierzchnia żagla i wyporność były takie same jak w monotypie niemieckim, od oryginału różniła ją waga, była lżejsza,  sposobem budowy oraz oczywiście materiałem kadłuba. Zamiast kosztownego mahoniu zastosowano tanią, ale nietrwałą dyktę.

P-6. Kajak wiosłowo-żaglowy zaprojektowany w II połowie lat 30. Kadłub skośnodenny o wysokiej burcie, co wskazywało na turystyczny charakter jednostki. Charakterystyczny dla tego modelu był wzniesiony dziób i rozchylone burty, co utrudniało nieco wiosłowanie, ale wpływało dodatnio przy użyciu żagli. Jednostka miała zewnętrzną stępkę poprawiającą stateczność kursową. Projekt modyfikowany przez konstruktora, w kolejnych wariantach „Szóstka” wyposażona była w skrzynkę mieczową w miejsce mieczy holenderskich, rozwijano także ożaglowanie wyposażając kajak w dwa maszty. Istniały wersje turystyczne oraz sportowe, a samą konstrukcję Pluciński ulepszał aż do lat 60.

P-7 i P-7 BIS. Najpopularniejsza przedwojenna konstrukcja Mieczysława Plucińskiego dzięki upowszechnieniu planów i rezygnacji konstruktora z tantiem. Plany opublikowano w wersji książkowej w 1933 roku, co przyczyniło się do spektakularnej popularności tego jachtu.  Prosta budowa powodowała, że dziesiątki tych jednostek powstało zarówno w warsztatach szkutniczych jak też siłami armatorów prywatnych. Łączył w sobie cechy jachtu żaglowego i łodzi wiosłowej (hamburki). Do wybuchu wojny zbudowano, według szacunków samego Plucińskiego, około 400 egzemplarzy jachtu.

Wersja P-7 BIS to jednostka o innych wymiarach, ale nawiązująca do charakteru starszej siostry. Była szersza i wyższa od „Siódemki”, miała także mniejszą długość. Bardziej zwrotna, o podwyższonych burtach, lepiej spisywała się jako jednostka turystyczna. Nowatorska była także konstrukcja miecza przesuwno-uchylnego, chroniona patentem.

P-9. Kajak wykonano z cienkiej, zaledwie 3-milimetrowej sklejki, możliwe było także wykonanie go ze sklejki lotniczej 1,5 mm. Niski smukły kadłub pozwalał na wykorzystanie jednostki tylko na spokojnych wodach. Wyposażono go w lugrowy żagiel o 3-metrowej powierzchni. Kajak ten był wysublimowaną konstrukcją, która ze względu na swoje ograniczenia nie cieszyła się wielkim zainteresowaniem kajakarzy i żeglarzy.

P-12. Według konstruktora była to jednostka zaprojektowana do dłuższych wypraw. Stateczny i pojemny, a także zwrotny pod żaglami dzięki kształtowi części podwodnej. Wykonany z 4-mm sklejki, wyposażony w żagiel lugrowy lub takielunek typu slup.

P-15. Jednostka została zaprojektowana przed wojną, ale plany uzupełnił konstruktor dopiero po jej zakończeniu. W serii niewielkich jachtów przypominających kajaki żaglowe, „Piętnastka” wyróżniała się kształtem rufy typu szpicgat. Ożaglowana była jako slup o powierzchni żagli 8 metrów kwadratowych, ale Pluciński zaprojektował także wersję z ożaglowaniem dwumasztowym typu ket kecz baz olinowania stałego i sztaksla. Łódka doskonale radziła sobie z żeglugą nawet przy wysokiej fali, co zawdzięczała głównie rozchylonym burtom uniemożliwiając wejście wody do wewnątrz.

Autor książek:

 „Budowa Kajaków wyścigowych P13 i P14”, 1935.

„10 Kajaków Typu P”,  1936.

„Budowa kajaka żaglowego typu P7”, 1938.

„Budujemy kajak P17”, 1956.

Nagrody i wyróżnienia

Medal Pamiątkowy Za Wojnę 1918–1921

Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości 

Nagroda im. Leonida Teligi

Wybrane projekty kajaków i żaglówek autorstwa Mieczysława Plucińskiego.

zdjęcie wyróżniające: Archiwum Norberta Patalasa

reprodukcje: Marek Słodownik