Jan Kuczyński

żeglarz, działacz żeglarski, pisarz
ur.1 września 1907 r. w Częstochowie, zm. 14 września 1939 r. pod Kosakowem
miejsce pochówku: Cmentarz Wojskowy w Kosakowie

Pochodził z Częstochowy choć kojarzony jest w Wybrzeżem. Uczył się w II Gimnazjum Państwowym im. R. Traugutta w Częstochowie, a od 1922 w Gimnazjum im. S. Staszica w Sosnowcu. W 1924 roku, po ukończeniu szóstej klasy i zdaniu egzaminu, rozpoczął naukę na Wydziale Nawigacyjnym w Szkole Morskiej w Tczewie. W 1927 zdał maturę, a w 1929 ukończył Szkołę Morską. W 1930, po odbyciu praktyki morskiej, otrzymał dyplom porucznika żeglugi. W latach 1929-1931 pływał na statkach handlowych, m. in. „Rewa”, „Premier”, „Łódź”, „Kościuszko”. W okresie 1931-1937 był instruktorem żeglarstwa morskiego, wykładowcą żeglarstwa na zimowych kursach teoretycznych.

Kuczyński kierował też wyszkoleniem podczas letnich kursów w ośrodkach wyszkolenia żeglarskiego Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, a także pracował jako instruktor na kursach żeglarskich Polskiego Związku Żeglarskiego, ZHP, Związku Strzeleckiego. W 1932 roku dzięki niemu sprowadzono do Polski dwa pełnomorskie jachty; w roku 1934 wraz z Witoldem Bublewskim sprowadził z Finlandii 10 jachtów klasy Czajka, które stały się zalążkiem przyszłej flotylli harcerskiej.

W latach 1933-1935 kierował przebudową statku szkolnego ZHP „Zawisza Czarny”. Po zakończeniu remontu został jednak odsunięty od dowodzenia, kapitanem żaglowca został Mariusz Zaruski.

Stało się tak wskutek konfliktu pomiędzy nim a Generałem, a przyczyną poważnej różnicy zdań był sposób żeglowania na statku szkolnym. Generał uważał, że stanowiska powinny być sztywno przypisane do każdego członka załogi i niezmienne podczas całego rejsu, Kuczyński natomiast stawiał na wymienność funkcji i zdobywanie jak najwięcej doświadczeń na rotacyjnych stanowiskach. Ponadto Zaruski był zwolennikiem sztywnej i wyraźnie zaznaczonej hierarchii, podczas gdy młody Kuczyński skracał dystans pomiędzy kadrą oficerską a załogą.

Jako kapitan Jan Kuczyński kierował między innymi w 1932 roku wyprawą jachtu „Temida II” z załogą kobiecą do Szwecji i na Bornholm oraz w 1937 roku otwartą szalupą wiosłowo-żaglową „Wiking” do szwedzkiej Gotlandii.

Od roku 1937 pracował jako referent Urzędu Marynarki Handlowej w Gdańsku. Był autorem szeregu książek z dziedziny żeglarstwa, wydanych w latach 1932-39, regularnie także publikował swoje teksty w czasopismach „Szkwał” i „Morze”.
1 września 1939 roku nie mogąc zaokrętować się na okręt Marynarki Wojennej, zgłosił się jako ochotnik do I Batalionu Obrony Narodowej w Gdyni; należał do kompanii szturmowej. Walczył na przedpolach Gdyni, później na Kępie Oksywskiej. Zginął 14 września 1939 podczas ataku na bagnety pod Kosakowem.

Autor książek:
„Manewrowanie jachtem żaglowym”, 1932
„Praktyczne wiadomości z astronomii żeglarskiej”, 1932
„Jachtowa praktyka morska”, 1933
„Roboty linowo-żaglowe na stopień żeglarza”, 1934
„Jachtowa żegluga morska”, 1939

Okładki wybranych książek Jana Kuczyńskiego.

reprodukcje: Marek Słodownik